Wat is er anders aan het coachen van hoogbegaafden?

“Wat is er nou bijzonder of anders aan het coachen van hoogbegaafden in plaats van normaal begaafde mensen?” Goede vraag, die me pasgeleden in de trein werd gesteld. Hieronder een aantal (ik geef hier een globaal beeld, dit is uiteraard per persoon en situatie verschillend) voorbeelden van aandachtsgebieden die specifiek bij het coachen van hoogbegaafden aan de orde kunnen komen.

• Hoogbegaafden hebben vaker te maken met onbegrip van mensen om hen heen. Ze hebben een manager of baas die hen niet goed begrijpt en hebben moeite zich niet bemoeizuchtig op te stellen naar de baas toe. In sommige gevallen is een gesprek mét de leidinggevende en de coach erbij een stap in de goede richting.
• Hoogbegaafden hebben vaak last van faalangst, perfectionisme of onderpresteren. Om dit te doorbreken is inzicht nodig in de eigen manier van denken.
• Omdat hoogbegaafden nieuwe taken vaak snel op hoog niveau kunnen uitvoeren bestaat het gevaar dat ze daarin blijven hangen zonder dat hun passie of talent daar werkelijk ligt. Bore-out en burnout liggen op de loer. Hoe voorkom je dat dat gebeurt?
• Door op jonge leeftijd niet te hoeven presteren en toch goede resultaten te behalen en / of later in de opleiding vaak te gaan onderpresteren, komen veel hoogbegaafden terecht in functies die eigenlijk ver onder hun capaciteiten liggen. Dat hoeft lang niet altijd tot problemen te leiden maar het is van belang te achterhalen hoe ze in deze situatie beland zijn en om een afwachtende, of zelfs apathische, houding om te vormen is naar een initiatiefrijke en innoverende houding.
• Het complexe hoogbegaafdenbrein biedt de mogelijkheid verder vooruit en buiten gebaande paden te denken en ingewikkelde structuren vaak snel te overzien. Het is belangrijk vertrouwen te hebben of te krijgen in de eigen manier van denken en te accepteren dat dit een bijzonder talent is.
• Hoogbegaafden stellen zich vaak solistisch op. Als een manager of baas weet om te gaan met het potentieel van een hoogbegaafde werknemer zal deze in een team een voortrekkersrol kunnen hebben en een team tot grotere hoogte weten te bewegen.
• Het opstarten of afmaken van praktisch uitvoerende taken geeft vaak problemen bij hoogbegaafden. Het resultaatgerichte hoogbegaafdenbrein is hierin te trainen, met als gevolg veel meer positieve effecten dan je zou denken.
• Methodische werkvormen inzetten bij de coaching van hoogbegaafden werkt niet altijd even goed. Zij doorzien de methode snel en willen zichzelf niet zien als object dat door bepaalde tactieken wordt gemanipuleerd. Dit kan leiden tot weerbarstigheid en recalcitrantie. Het door de coach inzichtelijk maken van de te gebruiken tools en de methode en uitwerking ervan uitleggen vindt het hoogbegaafdenbrein prettig en triggert een vorm van onderzoek waarbij de vraag: “Zou dat ook bij mij werken?” een rol kan spelen.
• De hiervoor genoemde recalcitrantie of weerbarstigheid kan soms in de (persoonlijke) ontwikkeling van een hoogbegaafde zich zelfs uiten als een volledig geblokkeerd brein. Het wíl gewoon niet! Vaak is er dan sprake van een fixed mindset. Wat is dat en hoe kom je daar van af?
• Faalangst of een bepaalde vorm van onzekerheid over zichzelf (impostersyndroom, angst voor afwijzing door anders zijn en aanpassing) hebben bij hoogbegaafden vaak een andere oorsprong dan bij normaal begaafden. Als je daar iets mee wil doen dan zal je daar
  dus rekening mee moeten houden en de oorzaken in kaart brengen.

• Belangrijk onderdeel bij het coachen van hoogbegaafden is vaak het leren accepteren van de eigen hoogbegaafdheid en dus het ‘anders zijn’. Beter leren begrijpen hoe ze zich verhouden tot hun omgeving en het bewuster leren omgaan met verwachtingen geeft een hoogbegaafde veel rust en ruimte. En dat kan vaak geen kwaad met een brein dat 24/7 doorgaat.

Ook de onbenutte capaciteiten en de onwetendheid van de omgeving spelen in de coaching een belangrijke rol. De vraag hoe capaciteiten dan wél benut kunnen worden is ook van belang voor veel hoogbegaafden die er op latere leeftijd achter zijn gekomen dat ze hoogbegaafd zijn. Vaak hebben ze vooral last van hun hoogbegaafdheid. Dat beeld kan in de coaching in positieve zin veranderen.

Niet te lang eenzelfde taak kunnen uitvoeren wordt door de omgeving soms uitgelegd als desinteresse of concentratieprobleem terwijl de hoogbegaafde zelf ervaart gewoon meer afwisseling in het werk nodig te hebben. Het is dus vaak niet wat het lijkt. Dat kan best verwarrend zijn.

Onderpresteren, faalangst, perfectionisme, zelfzekerheid, verwachtingen, aannames, zelfbeeld, hoogsensitiviteit, AD(H)D, fixed mindset, impostersyndroom, resultaatgerichtheid, het zijn termen die vaker dan gewoonlijk terugkomen in de coaching van hoogbegaafden.

Omdat een aantal ‘hoogbegaafde problemen’ hun oorsprong vinden in de (vroege) jeugd is vaak biografisch werken onderdeel van de coaching. Als je immers weet waar iets door is ontstaan, dan kan je er ook makkelijker blijvend iets aan veranderen.

Nieuwsgierig naar wat een coachingstraject voor jou kan betekenen? Neem contact met me op en plan een intake.

Wil je minder faalangst? Wil je minder last hebben van perfectionisme? En wil je af van frustratie, wanhoop of woede die veroorzaakt wordt door je omgeving? Verveel je je op je werk of zit je al thuis met een bore- en/of burn-out? Wil je wat doen aan de onrust in je hoofd? Wil je meer je authentieke zelf kunnen zijn, je minder aanpassen en toch de verbinding met anderen behouden?

Zelfs als je denkt dat het niet aan jou ligt of je denkt dat het heel moeilijk is om je leven makkelijker, leuker, en plezieriger en meer ontspannen te maken, dan kan jij dat door de juiste coaching makkelijker dan je denkt. Ook jij kan meer plezier hebben in je leven met een hoogbegaafd brein! Hoe eerder je eraan begint als je voelt dat het schuurt, hoe sneller jij resultaat boekt.