2FG coaching en advies

Het overbruggen van de communicatiekloof

Ken je dat? Je geeft je mening, hebt een oplossing voor iets, vertelt een verhaal, maar het komt niet helemaal over zoals je het hebt bedoeld. Bepaalde nuances worden niet (goed) geïnterpreteerd of je wordt helemaal verkeerd of niet begrepen. Als je dit vaker meemaakt ga je vanzelf manieren zoeken en gebruiken om de onmacht of frustratie, de misverstanden of het onbegrip waar je tegenaan loopt, te voorkomen. Maar dat zijn niet altijd effectieve methodes. 

Deze -veelal onbewuste- copingstrategieën kunnen soms zelfs een averechts effect hebben. 

Voorbeeld: Je gaat, om de nuances die je zo graag helemaal goed wil overbrengen, alle details uitgebreid behandelen. Elk detail is tenslotte van belang om de ander het écht helemaal te laten begrijpen zoals jij het bedoelt. Hierdoor wordt je verhaal uitgebreider en in de ogen van de ander (die veel minder op detailniveau bezig is) juist langdradiger. Je gesprekspartner haakt af, nog voordat je je punt hebt kunnen maken. Nog meer frustratie!

Zwart-wit foto van een close-up van een draadspanner in een landschap met tekst: Hoogbegaafd? Communicatiekloof

Effectieve communicatie is een essentieel onderdeel voor het opbouwen van sterke relaties, zowel op je werk als in je privé. Als hoogbegaafde volwassene vind je in communicatie nogal eens een uitdaging vanwege de kloof tussen je eigen denk- en communicatiestijl en die van normaalbegaafden om je heen. Niet omdat je niet goed kan communiceren maar omdat de verschillen tussen jou en mensen in je omgeving vaak groter zijn dan je zelf denkt en je daar misschien te weinig rekening mee houdt. Voordat je nu denkt: “Ik moet me zeker weer gaan aanpassen…” zoom ik eerst wat in op deze ‘communicatiekloof’.

Verderop in dit artikel geef ik je praktische tips en bied ik je strategieën om effectiever te communiceren, het ontstaan van misverstanden en frustratie te verminderen en om beter begrepen te worden door anderen en meer te bereiken.

Begrip van de communicatiekloof

Het begint met het begrijpen wat de communicatiekloof is en wat de oorzaken van de communicatiekloof zijn. Door de communicatiekloof te herkennen, kan je als hoogbegaafde bewuster communiceren en daardoor potentiële obstakels overwinnen.

De kloof bestaat uit de verschillen tussen jou en degene waarmee je communiceert. Dat zijn verschillen in denkprocessen en in de neiging tot abstract denken, in woordkeuze en in de snelheid van verwerking. Zelfs je enthousiasme, bevlogenheid en betrokkenheid bij een onderwerp kan negatieve effecten hebben op de effectiviteit van de communicatie. Consciëntieus zijn in je werk kan ook leiden tot conflicten in communicatie.

Denkprocessen en abstract denken

Hoogbegaafden hebben vaak een snelle(re) en complexe manier van denken. Ze hebben de neiging om informatie niet alleen snel te verwerken maar direct veel verbanden te leggen, meerdere perspectieven te zien en ver vooruit te denken. Zo zijn ze zomaar ineens meer dan tien stappen vooruit aan het denken in verschillende scenario’s. Dit kan ertoe leiden dat de hoogbegaafde in een gesprek grote sprongen maakt, waardoor het voor anderen moeilijker kan zijn om de gedachtegang te volgen. Ook de neiging tot abstract denken zonder dat zelf in de gaten te hebben kan tot onbegrip bij de ander leiden. Misschien dénk je dat je hele concrete gedachten hebt maar heb je het wel eens geprobeerd direct uit te werken in een stappenplan of uit te leggen aan een ander welke stappen je allemaal neemt in je hoofd? De abstracte benadering kan moeilijk zijn voor normaalbegaafden om te volgen, vooral als ze zelf een meer concrete en praktische benadering van communicatie hebben.

Woordkeuze

Hoogbegaafden hebben vaak een uitgebreide(re) woordenschat en kunnen complexe termen, ingewikkelde zinsconstructies, bijvoorbeeld het gebruik van veel bijzinnen met uitleg of details, en veel metaforen en abstracte concepten gebruiken in hun taal. Ze zijn gewend aan het gebruiken van precies en welbewust gekozen woorden om hun gedachten en ideeën uit te drukken. Dit kan wel eens leiden tot misverstanden, omdat een ander mogelijk niet bekend is met bepaalde terminologie of moeite heeft met het abstracte niveau of moeilijk kan onderscheiden wat belangrijke hoofdlijnen zijn en (minder belangrijke) details. Als hoogbegaafde kan het je dus helpen je bewust te zijn van je woordkeuze en kan je proberen deze aan te passen aan het niveau en begrip van je gesprekspartner. En soms is het beter om eerst in hoofdlijnen te schetsen wat je bedoelt om later de details in te vullen om te voorkomen dat de ander denkt dat je al die details net zo belangrijk vindt als de hoofdzaken.

Snelheid van verwerking

Informatie snel verwerken en snelle verbindingen maken in je brein, kan je als hoogbegaafde makkelijk, het gaat vanzelf. En het is voor jou normaal dus denk je er ook verder niet echt over na dat je dat doet. Daarom is het ook zo moeilijk om te begrijpen dat een ander daar moeite mee kan hebben. Het resultaat kan zijn dat jouw tempo van spreken (heel) hoog ligt en dat je ook nog eens heel snel kan reageren op de ander in een gesprek. Normaalbegaafden kunnen dus soms meer tijd nodig hebben om de informatie te verwerken en hun gedachten voor te formuleren voordat ze reageren (lees ook over ‘voor-formuleren’ in het artikel over het voeren van een écht gesprek). Dit verschil in snelheid kan leiden tot miscommunicatie en het gevoel van ongeduld bij beide partijen. 

Even wat cijfertjes: een gemiddelde persoon praat met ongeveer 225 woorden per minuut maar we kunnen luisteren met wel 500 woorden per minuut. Hoogbegaafde snelle denkers kunnen waarschijnlijk sneller praten én sneller luisteren. Je zou dus kunnen leren om geduldiger te zijn en ruimte te geven aan de ander om zijn gedachten te formuleren. Aan de andere kant kan je als hoogbegaafde soms juist wel eens ergens méér tijd voor nodig hebben dan wordt verwacht. Hoe dat zit lees je verderop over consciëntieus zijn in je werk.

Betrokkenheid en bevlogenheid

Ik zeg wel eens: hoogbegaafden kunnen alleen iets doen als ze er 100% bij betrokken zijn en 100% bevlogen zijn. Die bevlogenheid en betrokkenheid kan in de communicatie en in de manier van praten over een onderwerp in alle heftigheid tot uiting komen. Anderen denken dan dat het voor jou een halszaak is, dat je alles héél serieus neemt of zelfs dat je boos bent omdat je zo bewogen spreekt over het onderwerp. Dit kan ervoor zorgen dat anderen er van zouden kunnen schrikken.

Bewustwording van non-verbale communicatie

Ook een onderdeel van de communicatiekloof: de non-verbale communicatie is een belangrijk aspect om meer rekening mee te houden. Hoogbegaafden hebben soms de neiging om zich heel consciëntieus te richten op de inhoud en minder aandacht te hebben voor de non-verbale signalen zoals lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemintonatie. Dit kan ertoe leiden dat ze de non-verbale signalen van anderen (gedeeltelijk) missen en moeite hebben om de emotionele toon of intenties achter de woorden te begrijpen.

Consciëntieus zijn in je werk

Uit een recente studie (november 2022) die werd uitgevoerd aan de Charité-Universitätsmedizin Berlin door Michael Schirner blijkt dat hoogbegaafden niet altijd een hogere verwerkingssnelheid hebben bij het uitvoeren van (denk)taken. Bij ingewikkelde taken en complexe beslissingen neemt de snelheid soms juist af als de nauwkeurigheid ervan toeneemt. Normaalbegaafden kunnen makkelijker in vergelijkbare complexiteit gaan gokken en op basis van aannames beslissingen nemen terwijl de hoogbegaafde, zo consciëntieus als hij is, nauwkeurig wil blijven werken en goed beargumenteerbare beslissingen wil nemen. Dat kost soms meer tijd. Meer dan mensen om hem heen voor de (denk)taak normaal achten. De hoogbegaafde maakt de taak namelijk vaak ook ingewikkelder dan dat deze lijkt te zijn voor de normaalbegaafde. De hoogbegaafde denkt verder door en komt dus in een hogere complexiteit terecht met eenzelfde vraagstuk. Dat kost dus meer tijd. Soms tot ongenoegen van de ander(en). Die kunnen het gevoel krijgen dat je bent vastgelopen in onbelangrijke details terwijl je misschien allerlei belangrijke scenario’s genuanceerd aan het nalopen bent, die van invloed kunnen zijn op de te nemen beslissing of een deel daarvan.

Wat kun je hier aan doen?

Om beter begrepen te worden, je minder gefrustreerd te voelen en minder misverstanden tegen te komen is, zoals gezegd, begrip van de onderdelen van de communicatiekloof natuurlijk het startpunt. En door je bewust te zijn van de manier waarop je zelf denkt en communiceert en de verschillen die er zijn bij de communicatie met anderen, kan je als hoogbegaafde strategieën ontwikkelen die wél werken. Het begint tenslotte altijd met je bewust worden!

Het aanpassen van je communicatiestijl

Versterk je communicatiestijl en vaardigheden:

  • Vermijd teveel jargon.
  • Pas je communicatiestijl aan aan het niveau en begrip van je gesprekspartner(s). Bijvoorbeeld door complexe concepten te vereenvoudigen, concrete voorbeelden te gebruiken en vragen te stellen om te kijken of de boodschap duidelijk is. Gebruik begrijpelijke taal.
  • Gebruik concrete voorbeelden als je abstracte concepten wilt verduidelijken.
  • Neem de rust en de tijd om gedachten uit te leggen en te verduidelijken.
  • Vertel in fases. Eerst op hoofdlijnen en vul later de benodigde details in.
  • Kom niet ineens met een complexe en grootse oplossing voor een probleem (waarvan anderen misschien nog niet eens zien dat het bestaat) maar zet dat stukje voor stukje in de week. Je voorkomt hiermee het gevoel bij de ander dat ze (altijd) alles (volgens jou) fout aan het doen zijn geweest. Ze staan dan niet meer open voor goede ideeën maar zullen het zien als kritiek en er zich makkelijk voor afsluiten.
  • Dat wat jij te vertellen hebt, daar is misschien nog niet iedereen klaar voor. Misschien loop je op de muziek vooruit. Dit kan je van te voren peilen.
  • Luister actief naar de ander, zelfs als het volgens jou onzin is wat er wordt gezegd.
  • Pas woord-judo toe indien nodig.
  • LSD. Luisteren, samenvatten en doorvragen. Om er zeker van te zijn dat jij de ander goed hebt begrepen kan je kort in je eigen woorden samenvatten wat de ander heeft gezegd en vragen of dat klopt of vervolgvragen stellen.
  • Als je vragen stelt, stel dan open vragen. Dat zijn vragen waarop je niet met ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden.
  • Pik non-verbale signalen op en stel vragen om beter inzicht te krijgen.
  • Toon empathie, het is essentieel. Als je je (meer) inleeft in de ander kan je makkelijker aansluiting vinden. Hierdoor kan je met elkaar verbinden en een gevoel van begrip en waardering doen ontstaan.
  • Volg een communicatietraining. Leer vaardigheden te ontwikkelen, zoals het stellen van effectieve vragen, het geven en ontvangen van feedback en het omgaan met conflicten. Dit stelt je in staat om assertief en constructief te communiceren, zelfs in moeilijke situaties.
  • Doe aan zelfreflectie. Een coachingstraject kan je helpen je bewust(er) te worden van jouw communicatiestrategie en coping. Door je bewust te worden van je eigen functioneren wordt veranderen mogelijk. Je coach helpt je deze verandering in te zetten en te bestendigen.
  • Doe een coachingstraject. Onderdeel van coaching kan zijn je scala aan communicatievaardigheden uit te breiden en je bewust te worden van valkuilen in je gebruikte communicatiestijl of strategie. Je ontwikkelt communicatievaardigheden die helpen bij het overbruggen van de communicatiekloof. We bespreken bijvoorbeeld strategieën om constructief om te gaan met misverstanden en conflicten, zoals het vermijden van defensieve reacties, het gebruik van ik-boodschappen, het toepassen van woord-judo en het zoeken naar gezamenlijke oplossingen door aan te sluiten, zodat je naast elkaar in plaats van tegenover elkaar komt te staan.

 

Om bewustzijn van non-verbale communicatie te vergroten, kunnen hoogbegaafden de volgende stappen ondernemen:

  • Observeer lichaamstaal. Let op de lichaamstaal van anderen, zoals hun houding, gebaren en oogcontact. Deze signalen kunnen belangrijke aanwijzingen geven over hoe iemand zich voelt of reageert op de communicatie. Je kan je bekwamen in de basics van lichaamstaal.
  • Let op gezichtsuitdrukkingen. Gezichtsuitdrukkingen kunnen emoties en intenties onthullen. Door te letten op gezichtsuitdrukkingen, zoals glimlachen, fronsen of oogrollen, kun je jezelf leren beter te begrijpen hoe je boodschap wordt ontvangen.
  • Luister naar en wees je bewust van iemands stemintonatie. De toon, intonatie van iemands stem en de snelheid van spreken kan veelzeggend zijn.
  • Reflecteer op eigen non-verbale communicatie. Hoe kom je over op anderen? Welke signalen geef je af met je lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stem? Door je meer bewust te worden van je eigen non-verbale communicatie, kan je ervoor zorgen dat deze klopt bij de boodschap die je wil overbrengen.

Conclusie

Door je meer bewust te zijn van de communicatiekloof en gebruik te maken van de besproken strategieën, kun je er als hoogbegaafde voor zorgen dat je beter wordt gehoord en begrepen, hoef je minder vaak onmachtig en gefrustreerd te voelen en heb je minder vaak last van misverstanden met anderen.

Effectieve communicatie is een voortdurend leerproces. Je kan bovengenoemde tips en strategieën toepassen in verschillende situaties, zowel op het werk als in je privé. Door verder te investeren in het ontwikkelen van communicatievaardigheden kan je negatieve gevolgen van hoogbegaafd zijn gedeeltelijk doorbreken en meer onderling begrip en betere samenwerking bereiken.

Als je meer wil weten over dit onderwerp of andere aspecten van hoogbegaafdheid, nodig ik je uit om contact met me op te nemen of meteen een kennismakingsgesprek te plannen.

Arnout Mostert.

… en ervaar meteen wat het je oplevert!

Herken jij de communicatiekloof? Hoe ga jij hiermee om? Kan jij small talk aan? Word jij begrepen in je genuanceerdheid? Geef hieronder je reactie!

6 reacties

  1. Wat me raakte is dat je schrijft: “Voordat je nu denkt: “Ik moet me zeker weer gaan aanpassen…” “, en dat laat volgen door strategieën om je aan te passen. Je herkent dus wel de frustratie van het (gevoel dat wij ons) altijd moeten aanpassen, maar laat helaas een steek vallen door daar verder geen erkenning aan te geven. Dit soort artikelen, hoewel inzichtelijk, zijn meestal geschreven vanuit de hb-er, die snapt het en is nou eenmaal degene die anders is dan de rest, dus die moet zich maar aanpassen. Wanneer komt er eens een artikel over: het is oke om je grenzen te stellen en te communiceren op een manier waar jij je prettig bij voelt, als je je maar bewust bent van de gevolgen?
    Ik vind het zo moeilijk om aan te geven waar ik behoefte aan heb, wat er mis gaat, of wat er anders kan, omdat men mij er altijd op pakt dat ik niet de juiste taal gebruik, te snel ga of te langzaam, te veel voorbeelden of juist te weinig, LSD (reactie: “oh wat doe je dat klinisch?”) en NIVEA (niet invullen voor een ander, maar die ander, die doet dat wel gewoon). Uiteindelijk zijn het allemaal excuses om niet in te hoeven gaan op de inhoud. Is het echt jouw ervaring dat die ander zich net zo aanpast? Bij mij niet, en dat is toch verre van gelijkwaardig dan? Die disbalans, daar heb ik moeite mee. Ik communiceer niet 100% zoals die ander dat het liefste zou willen, dat is onmogelijk en maakt de gesprekspartner ongelijkwaardig als die dat perse van mij verwacht. Kunnen we het nu eens over de inhoud hebben in plaats van het feit dat ik me slechts 90% aanpas ipv dat ik 100% die ander faciliteer zodat die niet teveel op de staart getrapt is? Laten we gewoon eens luisteren naar wat er gezegd wordt, ervan uitgaan dat de intentie goed is en we samen iets willen opbouwen, in plaats van hoogbegaafdheid als een excuus gebruiken om een dieper gesprek of een scherpere vraag uit de weg te gaan.
    (sorry, de frustratie zit hoog, en dat aanpassen, daar ben ik wel een beetje klaar mee)

    1. Dat heb je natuurlijk goed gezien Femke! En ik voel die frustratie ook regelmatig. Ik schrijf overigens niet dát je je niet (soms, of vaak) zal moeten aanpassen, ik bedoelde vooral dat het idee dat dat wellicht zo is je niet meteen hoeft af te schrikken om toch verder te lezen. Natuurlijk zou je graag gewoon jezelf willen kunnen zijn en je communicatie niet steeds af moeten hoeven te stemmen op de ontvanger. Maar je kan die ontvanger nou eenmaal niet ineens veranderen. Je eigen gedrag en vaardigheden daarin kan je wel aanpassen én verbeteren. Mede door beter te begrijpen hoe je je verhoudt tot je omgeving kan je misschien mogelijkheden vinden en ontwikkelen die het tóch makkelijker maken om effectiever en prettiger te communiceren. En daarom schreef ik dit artikel.

      Als je gaat hardlopen met een stel anderen en jij rent verreweg het snelst van allemaal, dan heb jij de keuze; of je gaat lekker in je eigen tempo lopen, twee bochten verder en je bent de rest van de groep kwijt. Je hebt ook geen idee meer waar ze zijn en zij ook niet van jou. Je bent uit verbinding. Of je houdt je de hele tijd in en raakt enorm gefrustreerd en denkt steeds “schiet nou eens op, loop nou eens door… (sukkels)” terwijl ze heus op hun hardst lopen, reuze hun best doen. Dit levert je niet alleen frustratie op maar kost ook enorm veel energie en voor je het weet ga je de anderen nog minachten ook, om hun slappe prestatie. Maar uiteindelijk ben je met je frustratie toch weer alleen. Of je drentelt wat door en langs de groep heen en weer, dan weer wat sneller erlangs, dan weer wat langzamer. Je zoekt de voorhoede en ook gerust de achterhoede op, je maakt verbinding (contact) met de hele groep, misschien geniet je ervan dat je je zo makkelijk kan bewegen tussen hen door omdat je daar energie voor over hebt terwijl zij dat voordeel (lang niet allemaal) hebben. Je accepteert dat zij niet harder kunnen en waardeert de moeite die ze doen om toch zo hard mogelijk te lopen. Soms zie je je kans schoon op een lang recht stuk even te sprinten, lekker in je eigen tempo en laat je hen daarna weer inlopen. Misschien zijn er nog meer manieren waarop je hiermee om kan gaan.

      Om meer begrip voor en over hoogbegaafdheid te doen ontstaan publiceer ik ook de artikelen op mijn site en geef daar ruchtbaarheid aan via sociale media. Ook niet hoogbegaafden kunnen hier dan kennis van nemen en inzicht krijgen in het hoogbegaafd zijn.

      Over het voeren van inhoudelijk échte en betere gesprekken schreef ik ook een artikel, iets dat voor iedereen een hulp kan zijn om elkaar beter te begrijpen en écht naar elkaar te luisteren.

      In de eerste zin van mijn conclusie in het artikel geef ik aan waar nu de winst zit. Als je dat kan bereiken is het misschien niet zo erg dat je daar zelf wat voor zal moeten doen. En dan bedoel ik niet jezelf zo aanpassen dat je jezelf als het ware verloochent of wegcijfert. Wil je invloed uitoefenen op de manier waarop anderen op jou reageren? Dan staat je wat te doen. Als jij het anders gaat doen, krijg je ook andere reacties.

  2. Helder verhaal, maar toch merk ik in de praktijk dat veel niet-hoogbegaafden het irritant lijken te vinden als je bepaalde zaken stap voor stap uitlegt en een uitleg duurt langer dan 2 minuten. In dat geval lijkt het er ook op dat de persoon in kwestie toch een heel korte aandachtspanne heeft. Ik heb jarenlang les gegeven en dan werd dit nooit als feedback gegeven.
    Wat ik ook van dezelfde persoon eens als feedback kreeg is dat ik de informatie vaker moet herhalen en als ik het dan herhaal wordt het weer langdradig gevonden. Tja… Dan wordt het wel heel lastig om het “goed afgepast” te doen.
    En soms worden zaken die echt hoofdlijnen van de boodschap vormen weggezet als detail… Het is dan maar wat iemand belangrijke informatie vindt. Dat lijkt ook vaak een kwestie van smaak te zijn en interesse van de andere gesprekspartner.

    1. Dank je voor je reactie Anneke. Ik ben benieuwd hoe anderen dit ervaren. Hopelijk heb je wel iets aan de tips gehad? Makkelijk is het zeker vaak niet, en dus is het, in algemene zin, zeker de moeite waard je verder te bekwamen in praktische vaardigheden waardoor het makkelijker wordt.

  3. Ik heb het idee dat mijn hele leven een misverstand is, een aaneenschakeling van misverstanden. Ruzie hier, daar.
    En je vraagt je af of je wel met die mensen contact wil.

    1. Hoi Giegie,
      Dat klinkt niet fijn. Ik begrijp je reactie. Je kan alleen niet iedereen vermijden (als je dat al zou willen), dus je ontkomt er niet aan om met normaalbegaafden (en misschien ook andere hoogbegaafden) te communiceren.

      Kan je je de cirkel van invloed nog herinneren? Als je iets aan anderen zou willen veranderen dan lukt dat (zeer waarschijnlijk) alléén als je iets aan je eigen gedrag verandert. Zodra jij anders gaat communiceren en misschien ook aan realistisch verwachtingsmanagement doet, zullen anderen ook anders op je reageren en zal je minder last hebben van ruzies en misverstanden. Dat gaat niet vanzelf, daar moet je voor aan de slag. Vandaar de uitgebreide lijst met tips.
      Volgens mij spreken we elkaar binnenkort.

      Groet, Arnout

Reageer hier:

Je kan hieronder een reactie achterlaten op dit artikel. Jouw reactie kan anderen helpen. Na goedkeuring wordt je reactie onder het artikel op deze website geplaatst. Het kan dus even duren voordat je reactie zichtbaar is. Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd maar is wel verplicht om in te vullen. Dit is om spam te voorkomen.

Ben je blij met dit artikel? Heb je er wat aan gehad? Ik hoop het, want daar schrijf ik ze voor!

Het schrijven van artikelen kost veel tijd en inzet. Met een donatie help je mij om meer van dit soort publicaties te kunnen schrijven. 

Om te lezen...

Hieronder vind je een lijst met links naar de artikelen die ik heb geschreven die met hoogbegaafdheid te maken hebben. De meeste artikelen gaan over processen die gerelateerd zijn aan hoogbegaafdheid en die leiden tot bepaald gedrag. Als je je eigen hoogbegaafdheid verder wil onderzoeken of je bent geïnteresseerd in hoogbegaafdheid omdat iemand in je omgeving hoogbegaafd is of omdat je beroepsmatig met hoogbegaafden te maken hebt, dan zijn deze artikelen zeker interessant voor jou.

Hoogbegaafd en dan? Afbeelding van een vijzel, gestileerd en in zwart/wit

Werken aan de acceptatie van jouw hoogbegaafdheid, deze onderzoeken, heruitvinden, vormgeven, omarmen en beleven, zodat je uiteindelijk er niet alleen last van hebt maar er ook de vruchten van kunt plukken.

Kenmerkenlijst hoogbegaafdheid bij volwassenen.

De specifieke problemen waar hoogbegaafden tegenaan lopen hebben vaak een andere oorsprong dan wat niet hoogbegaafden denken. Daarom vind ik ook dat een coach voor hoogbegaafden zelf hoogbegaafd moet zijn.

Pas jij je al je hele leven aan? Wees voorzichtig!

Er niet bijhoren is pijnlijk. En de gevolgen kunnen ingrijpend zijn.

Leg jij de lat voor jezelf ook zo hoog? En voor je directe omgeving onbewust ook?

Of: Waarom stop je als iets écht moeilijk wordt.
Is faalangst bij hoogbegaafden wel altijd ‘gewoon’ faalangst? Of is er misschien iets anders aan de hand..?

Het impostersyndroom; het gevoel dat je op elk moment ontmaskerd kunt worden en dat mensen erachter komen dat je eigenlijk helemaal niet weet wat je aan het doen bent.

Herken je dit: in de communicatie word je vaak niet begrepen en stapelen misverstanden zich op. Soms drijft het je tot wanhoop. Onbegrepen worden kan grote gevolgen hebben. Maak korte metten met de communicatiekloof!

Waarom hoogbegaafden vaak kritische vragen hebben en waarom ze die vragen lang niet altijd stellen…

Je bent wat je doet. Maar is dat wel een bewuste keuze? Hoe lang moet je dat dan blijven doen?

Je moet al jong kiezen voor één beroep. Wat nou als dat voor jou niet werkt?

Waarom voor hoogbegaafden een loondienstverband vaak niet werkt.

Over mensen inzetten waar hun kracht zit, over eigenaarschap en autonomie. Waar is onze innovatieve kracht?

10 richtlijnen voor het voeren van een écht gesprek…

In dit gratis e-boek vind je alle artikelen die ik tot oktober 2022 heb gepubliceerd op deze website.

Op de website van Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV) kan je veel informatie vinden die je mogelijk kan helpen bij het ontdekken van je hoogbegaafdheid. Een uitgebreide set leaflets kunnen je helpen bij contact met je omgeving of met hulpverlening.